Porozumienia „Covid-19”
Wprowadzane przez rząd od połowy marca obostrzenia i zasady izolacji społecznej utrudniły rozprzestrzenianie się wirusa, ale poniekąd rykoszetem mocno uderzyły w finanse przewoźników. I to zarówno pasażerskich, jak i towarowych. Zamykanie granic, portów morskich, zakładów pracy, szkół i uczelni wyższych poskutkowało odwoływaniem wielu pociągów. Konsekwencją był drastyczny spadek pracy przewozowej i zapotrzebowania na pracę. Poszczególne spółki próbowały sobie radzić wysyłaniem załogi na zaległe urlopy, część skorzystała z urlopów na opiekę nad dzieckiem, jednak były to rozwiązania doraźne, na krótką metę.
W poczuciu współodpowiedzialności za firmy i pracowników, zadaniem związków zawodowych było przede wszystkim utrzymanie miejsc pracy. Głównie uniknięcie zwolnień grupowych i nieświadczenia pracy, w miarę możliwości solidarne rozłożenie obciążeń na wszystkie zespoły pracownicze i grupy zawodowe oraz pomoc firmom m.in. w zakresie ubiegania się o pomoc publiczną. Możliwości tego typu stworzyły zapisy tzw. tarcz antykryzysowych. Kierownictwa spółek zapowiadają aplikowanie o dofinansowanie wynagrodzeń pracowników objętych obniżonym wymiarem czasu pracy w następstwie wystąpienia Covid-19 z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Negocjacje w tej sprawie odbywały się w trybach zdalnych w kwietniu, a niekiedy i na początku maja.
W PKP Intercity, która zanotowała największy spadek liczby pasażerów (rzędu 95 proc.), najpierw podpisany został wzór porozumienia na szczeblu Rady Krajowej ZZM, a następnie porozumienia dyrekcji poszczególnych zakładów z reprezentatywnymi organizacjami związkowymi. Zasadniczo w okresie 1 maja–31 lipca br. wymiar czasu pracy ograniczony został o 20 procent (nie więcej niż do pół etatu) wszystkim pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę z wyłączeniem pracowników objętych przestojem ekonomicznym oraz osób zatrudnionych w spółce na podstawie umowy zlecenia niezbędnych do zachowania ciągłości działalności spółki. Przestojem ekonomicznym (z prawem do 50 proc. wynagrodzenia) będą natomiast objęci zleceniobiorcy. Ponadto w czasie obowiązywania porozumienia w PKP Intercity będzie obowiązywał trzymiesięczny okres rozliczeniowy czasu pracy, a pracownicy będą zobowiązani wykorzystywać urlopy zaległe na polecenie pracodawcy. Zmiany dotyczą też wypłat nagród jubileuszowych, z tym że nie objęły one osób odchodzących na emeryturę.
W PKP Cargo ramowe porozumienie ws. określenia warunków i trybu wykonywania pracy w okresie obniżonego wymiaru czasu pracy centrale związkowe podpisały 7 maja. Potem trafiło na szczebel ośmiu zakładów, gdzie uściślano zapisy w zależności od lokalnych potrzeb. Generalnie ma obowiązywać od 1 czerwca do 31 sierpnia br., czyli również przez trzy miesiące. W tym czasie będzie miał w spółce zastosowanie trzymiesięczny okres rozliczeniowy czasu pracy. Wymiar czasu pracy zostaje obniżony o 10 proc., nie więcej niż do 0,5 etatu. Wiążą się z nim proporcjonalnie niższe wynagrodzenia (oraz dodatki) dla pracowników. Pracodawcy zobowiązali się, że w czasie obowiązywania porozumienia nie będą wypowiadać umów o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników, natomiast związki zawodowe – że nie będą wysuwać postulatów płacowych.
W PKP SKM w Trójmieście w kwietniu stosowane były regulacje związane z przestojem ekonomicznym, natomiast w maju i czerwcu obniżony zostaje wymiar czasu pracy. W przypadku zespołów drużyn pociągowych (m.in. maszyniści i drużyny konduktorskie) związki zawodowe porozumiały się z zarządem na obniżenie go o 7 procent. W okresie maj–czerwiec będzie miał ponadto zastosowanie trzymiesięczny okres rozliczeniowy czasu pracy
Z prac sektorów
Podpisanie z końcem kwietnia i początkiem maja w spółkach PKP Intercity i PKP Cargo porozumień z zarządami poprzedziły spotkania związkowe. Nasze sektory zajmowały się tym m.in. w dniach 22 kwietnia i 5 maja. Rozmawiano o zapisach projektów i wypracowywano stanowisko poszczególnych organów ZZM. Wnikliwej analizie poddano również sytuację spółek podlegających pod pracę obu gremiów, dyskutowano o przyczynach obecnego stanu rzeczy i wyciągnięto wnioski. Część posiedzenia Sektora Przewozów Towarowych 5 maja odbyła się z udziałem zarządu PKP Cargo, który „przybył” w komplecie. Prezes Czesław Warsewicz w trakcie spotkania zapowiedział, że straty wygenerowane wskutek niskich przewozów w I kwartale roku planuje kompensować maksymalnym skorzystaniem ze środków publicznych. Czyli za pomocą możliwych – jak się wydaje – do uzyskania w ramach tzw. tarczy antykryzysowej, w związku z utratą przewozów w wyniku pandemii koronawirusa. Zapowiedział wystąpienie o te środki. Wiąże się to ze zmniejszeniem norm czasu pracy, ale – jak mówił prezes – „wariant solidarnościowy” ma być jedynym instrumentem zastosowanym w tej materii. Omówił także sytuację na poszczególnych rynkach przewozów towarowych i działania PKP Cargo w kierunku zamrażania wydatków pozapłacowych. Członków Sektora interesowały przyczyny spadków i ich zestawienie na poszczególne zakłady, a także kwestie przedłużania umów czasowych pracownikom i odejść na emerytury. Usłyszeli m.in. że straty nie wynikają z przegranych dużych kontraktów spółki, o zamkniętych portach morskich, wygaszeniu pieca ArcelorMittal, a także że największe tąpnięcie nastąpiło w Zakładzie Dolnośląskim (ok. 35 proc.), a najniższe – ok. 5 proc. – w Śląskim. Członek zarządu ds. finansowych PKP Cargo Leszek Borowiec zapewnił, że w segmencie eksploatacyjnym kończące się umowy czasowe są przedłużane niemal w 100 procentach. Członek zarządu ds. pracowniczych Zenon Kozendra wyjaśnił kwestie proceduralne dotyczące osób, które nabyły prawa emerytalne. Jak już informowaliśmy w kwietniowym GM, by uniknąć ludzkich dramatów związki zawodowe działające w PKP Cargo zobowiązały się nie obejmować ochroną związkową działaczy, którzy nabyli prawa emerytalne. To mniej dotkliwe społecznie rozwiązanie niż zwolnienia czy nie przedłużanie umów czasowych. Nikt nie ląduje na bruku, a emeryci otrzymują wypracowane świadczenia i mają środki do życia. Jak powiedział członek zarządu-dyrektor pracowniczy spółki, pierwsi zainteresowani kolejarze z tej grupy skorzystali z propozycji rozwiązania stosunku pracy. Zaznaczył także, że nie są i nie będą w tym zakresie brane pod uwagę osoby mające prawo do emerytury pomostowej. Maszyniści pytali także o optymalizację kosztów funkcjonowania by skuteczniej pozyskiwać nowe rynki, a także co się może stać gdy na jesieni przewozy nie wrócą do wcześniejszego poziomu, sprzed czasów pandemii. Generalnie repliki sprowadziły się w tych obszarach do „oddechu finansowego” i „kupowania czasu” dzięki tarczy oraz nadziei pokładanej w odbiciu gospodarczym. Przy założeniu, że przyszłość jest zasadniczo wielką niewiadomą.
Odpowiedź Ministra Infrastruktury w sprawie pomocy dla spółek kolejowych
pismo do Marszałka Senatu RP
1 maja Święto Pracy
Z okazji pierwszomajowego Święta Pracy, które obchodzimy w tak trudnym okresie pandemii i kryzysu gospodarczego składamy życzenia wytrwałości i solidarności w przetrwaniu turbulencji w codziennej służbie oraz respektowania praw pracowniczych, wywalczonych przez ponad 100 lat działalności związków zawodowych.
Osobom wchodzącym na ścieżkę kariery – dużo szczęścia w znalezieniu zajęcia, które spełniłoby nie tylko ich materialne potrzeby ale także dawałoby zadowolenie z podejmowanego trudu.
Życzymy wszystkim zdrowia i dobrego wypoczynku podczas majówki.
Rada Krajowa ZZM
Uznawanie badań lekarskich i psychologicznych przy wydawaniu świadectwa maszynisty.
Informacja Prezesa UTK o możliwości uznawania badań lekarskich i psychologicznych maszynistów zmieniających pracodawcę w okresie stanu epidemii.
W czasie stanu epidemii i zagrożenia epidemicznego możliwe jest uznanie przez nowego pracodawcę orzeczeń lekarskich i psychologicznych wydanych podczas pracy maszynisty u poprzedniego pracodawcy. Pracodawca przyjmujący do pracy lub zatrudniający pracowników na stanowiska maszynistów może skorzystać z możliwości jakie dają mu przepisy specustawy i na bazie ważnego orzeczenia lekarskiego i psychologicznego wydać świadectwo maszynisty (art. 15 zzzy ust. 2 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID 19). Jednocześnie pracodawca powinien skierować maszynistę na badania potwierdzające wymagania w zakresie zdolności fizycznej i psychicznej dla maszynistów posiadających świadectwo maszynisty, w terminie 90 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Do pracodawcy należy ocena w każdym indywidualnym przypadku, czy opisane przepisy specustawy mają zastosowanie.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374 ze zm.
Kwietniowy numer Głosu Maszynisty już dostępny
Wyjątkowe, bo elektroniczne wydanie miesięcznika ZZM jest rozwiązaniem na zmniejszenie ryzyka zakażenia COVID19. To pierwsze wydanie w tej formie i decyzją władz związku będzie kontynuowane w tej formie, póki sytuacja nie pozwoli na wznowienie druku magazynu. Zapraszamy do kolportażu pdf w macierzystych organizacjach związkowych i wśród członków związku.
Plik pobrać można zarówno z serwera ZZM jak i zakładki na naszej stronie internetowej.
Pismo do Premiera RP i Ministra Infrastruktury
Komunikat z telekonferencji PKP Cargo S.A.
ZZM i inne Związki Zawodowe skrytykowały plany Zarządu w zakresie nieświadczenia pracy.
ZZM i inne Związki Zawodowe stoją na stanowisku, że tylko równe i solidarne ponoszenie ciężaru kryzysu przez wszystkich pracowników jest możliwe do zaakceptowania.
ZZM zwrócił uwagę żeby w ramach solidaryzmu wykorzystywanie bieżących i zaległych urlopów było realizowane przez wszystkich pracowników a nie tylko tych związanych z procesem eksploatacyjnym.
ZZM i inne Związki Zawodowe zwróciły również uwagę na konieczność ograniczenia wszystkich nie tylko pracowniczych kosztów funkcjonowania firmy (stawki dostępu do infrastruktury, ceny energii, czynsze dzierżawne i podatki) bo tylko wtedy możemy liczyć, że Cargo poradzi siebie z kryzysem. W tej sprawie wystosujemy w najbliższym czasie pismo do Ministra Adamczyka.
Zarząd zadeklarował pilne podjęcie działań celem wykorzystania ustawy tarczy antykryzysowej celem pozyskania środków na dofinansowanie kosztów pracy. Uzyskanie tych środków związane będzie z czasowym obniżeniem wynagrodzenia solidarnie przez wszystkich pracowników o 20%.
Zarząd zadeklarował wstrzymanie decyzji o nieświadczeniu pracy do czasu rozstrzygnięć związanych z tarczą antykryzysową.
Podpisanie stosownych porozumień planowane jest w końcówce kwietnia lub na początku maja.
Zarząd podejmie również rozmowy z pracownikami, którzy nabyli prawa emerytalne, aby skorzystali z tego prawa a wszystkie Związki Zawodowe zadeklarowały, że w stosunku do tych pracowników nie będą stosowali ochrony związkowej chroniąc w ten sposób miejsca pracy młodych pracowników.