Pamięć, odpowiedzialność, działanie – refleksje z okazji obchodzonego w ostatnich dniach Międzynarodowego Dnia Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych.
Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych to dzień szczególny – dzień zadumy nad losem tych, którzy oddali zdrowie lub życie w pracy zawodowej. Ale czy możemy liczyć również na realne działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa pracy?
Jako Związek Zawodowy Maszynistów Kolejowych w Polsce, od lat konsekwentnie i nieprzerwanie upominamy się o poprawę bezpieczeństwa na kolei. Mówimy o tym gdzie tylko się da w przestrzeni publicznej, składamy pisma, petycje, uczestniczymy w konsultacjach i spotkaniach na wszystkich szczeblach – od resortów rządowych po Pałac Prezydencki.
Niestety, najczęściej napotykamy na mur obojętności. Nasze postulaty są ignornowane. Niekiedy ostentacyjnie lekceważone, innym razem wygłaszene są wobec nas urzędowe zapewnienia, z których niemal nic nigdy nie wynika.
To niezwykle przykre, szczególnie dziś – dzień po tym jak świat pochyla się symbolicznie nad losem ofiar wypadków przy pracy, a my – środowisko kolejarskie – wciąż nie możemy doprosić się wprowadzenia rozwiązań, które realnie zwiększyłyby bezpieczeństwo naszych pracowników i pasażerów.
Niestrzeżone przejazdy kolejowe, brak nowoczesnych systemów takich jak ERTMS, dramatyczne zaniedbania w kwestii czasu pracy maszynistów – to tylko niektóre z obszarów, na które nieustannie zwracamy uwagę.
W listopadzie ubiegłego roku Związek zorganizował pikietę przed siedzibą Ministerstwa Infrastruktury, przekazując petycję zawierającą konkretne postulaty:
- Dość śmierci na przejazdach kolejowych!
- Dość budowania przewag konkurencyjnych kosztem bezpieczeństwa!
Minęło niemal pół roku do tej manifestacji. Do dziś nie doczekaliśmy się adekwatnej reakcji – działania resortu mają charakter pozorowany, a sytuacja w zakresie bezpieczeństwa dramatycznie się pogarsza.
Pomimo licznych wystąpień – zarówno pisemnych, jak i publicznych – kolejne incydenty na kolei pokazują skalę wieloletnich zaniechań, których konsekwencje ponoszą pracownicy i pasażerowie.
W związku z tym, podczas Krajowego Zjazdu Delegatów ZZM, który odbył się w dniach 10–11 kwietnia 2025 roku w Masłowie, jednogłośnie przyjęliśmy uchwałę, w której rekomendujemy Radzie Krajowej podjęcie bardziej kategorycznych, a nawet nadzwyczajnych działań.
„Pomimo licznych wystąpień i monitów – zarówno pisemnych, jak i publicznych – sytuacja w zakresie bezpieczeństwa dramatycznie się pogarsza. Kolejne incydenty pokazują skalę wieloletnich zaniechań, a konsekwencje ponoszą pracownicy kolei i pasażerowie” – czytamy m. in. w uchwale.
Dziś musimy powiedzieć jasno – brak odpowiedzialnych decyzji i wieloletnie zaniedbania nie są tylko politycznym błędem! To akt systemowego zaniedbania o dramatycznych konsekwencjach – zagrożenie nie tylko dla bezpieczeństwa pracowników kolei i pasażerów ale także dla bezpieczeństwa narodowego.
Podczas niedawnego posiedzenia Narodowej Rady Rozwoju w Pałacu Prezydenckim wskazywałem na kluczową rolę PKP CARGO S.A. jako narodowego przewoźnika towarowego, który w razie sytuacji kryzysowej powinien zapewnić transport wojskowy. Jednak spółka wciąż pogrążona jest w głębokim kryzysie. Poza tym mamy też problem w postaci informowania na otwartych kanałach radiołączności pociągowej o przewozie materiałów niebezpiecznych, w dalszym ciągu nie została wdrożony system GSMR. Brak odpowiednich systemów bezpieczeństwa – to codzienność, którą my, kolejarze, widzimy i której doświadczamy. Jak w takich realiach rozmawiać o bezpieczeństwie narodowym?
Bezpieczeństwo kolejowe to także bezpieczeństwo na drogach – to życie kierowców, pasażerów i wszystkich obywateli. Nie chodzi tylko o maszynistów, którzy giną w tragicznych wypadkach! Chodzi o życie ludzi, którzy ocaleli by, gdyby władze potraktowały nasze postulaty poważnie. Jeżeli chcemy, by cykliczne obchody 28 kwietnia nie były tylko festiwalem hipokryzji i pustych frazesów, czas przejść od słów do czynów!
Czekamy nie na obietnice, ale na realną pracę – na zmiany, które rzeczywiście poprawią bezpieczeństwo pracy, transportu i narodowego systemu bezpieczeństwa.
Jako część Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych solidaryzujemy się z wszystkimi pracownikami dotkniętymi skutkami wypadków i chorób zawodowych.
Jednak dziś szczególnie chcemy upomnieć się o tych, których codzienna praca na kolei narażona jest na coraz większe ryzyko – i o tych, których bezpieczeństwo jako społeczeństwo mamy obowiązek chronić.
Leszek Miętek
Prezydent Związku Zawodowego Maszynistów Kolejowych w Polsce